Ekstremalnie rzadka odmiana trojaka toruńskiego z 1763 roku, z inicjałami S-B Szymona Brückmana – kierownika mennicy toruńskiej, umieszczonymi po bokach herbu miasta.
Jest to jedyny rocznik toruńskich trojaków Augusta III Sasa, sklasyfikowany w katalogu Igera z najwyższym stopniem rzadkości R6, co potwierdza jego unikatowy charakter. Odmiana znana m.in. ze zbiorów hr. Hutten-Czapskiego (poz. 2988) oraz Jana Stupnickiego; w archiwach aukcyjnych odnotowana zaledwie dwukrotnie.
Prezentowany egzemplarz dodatkowo wyróżnia się znakomitą proweniencją – pochodzi ze zbioru Potockich z puncę własnościową na awersie, umieszczoną przy monogramie królewskim.
Wyjątkowość monety podkreśla jej doskonały stan zachowania, potwierdzony najwyższą i jedyną tak wysoką oceną w rejestrze NGC.
Detale są ostre, tło z intensywnym blaskiem menniczym. Piękna moneta.
Trojaki toruńskie z 1763 roku należą do absolutnych rzadkości polskiej numizmatyki, a wariant z inicjałami S-B uznawany jest za jedną z najbardziej poszukiwanych odmian.
Pozycja najwyższej klasy, bez wątpienia unikatowa w swoim charakterze.
Rok 1763 był momentem przełomowym w historii Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Śmierć Augusta III Sasa, panującego od 1734 roku, zakończyła ponad trzydziestoletni okres panowania dynastii Wettynów w Polsce. Rządy Augusta III naznaczone były niemocą ustrojową i niemal całkowitym paraliżem sejmów, które wskutek liberum veto wielokrotnie kończyły się zerwaniem. Państwo polsko-litewskie znajdowało się w tym czasie pod rosnącym wpływem państw ościennych, zwłaszcza Rosji i Prus, które konsekwentnie ingerowały w jego sprawy wewnętrzne.
Choć kraj pogrążony był w politycznym marazmie, okres ten przyniósł względną stabilizację gospodarczą i rozwój kultury. Wpływy saskie widoczne były w architekturze, muzyce i sztuce, a dwór drezdeński promieniował na Warszawę. Jednak dla szerokich warstw społeczeństwa panowanie Augusta III kojarzyło się przede wszystkim z nieudolnością rządów i dominacją magnaterii, która przejęła faktyczną kontrolę nad państwem.
Po śmierci króla natychmiast rozpoczęła się rywalizacja o tron polski, znana jako wolna elekcja 1764 roku. Głównymi pretendentami byli syn zmarłego, elektor Fryderyk Krystian, oraz kandydaci popierani przez mocarstwa ościenne. Największe znaczenie miała interwencja Katarzyny II i Rosji, która wspierając Stanisława Augusta Poniatowskiego, zapewniła sobie trwałą dominację nad Rzecząpospolitą.
W wymiarze międzynarodowym rok 1763 oznaczał również zakończenie wojny siedmioletniej – konfliktu o zasięgu globalnym, który radykalnie zmienił układ sił w Europie i świecie kolonialnym. Pokój paryski umocnił potęgę Wielkiej Brytanii, osłabił Francję, a Prusy Fryderyka II wyszły z wojny jako jedno z głównych mocarstw kontynentalnych. Dla Polski oznaczało to wzrost presji ze strony sąsiadów i jeszcze większe uzależnienie polityczne.
Na tle tych wydarzeń Rzeczpospolita jawiła się jako państwo słabe, sparaliżowane wewnętrznie i podatne na obcą ingerencję. W oczach współczesnych była „bezwładnym kolosem”, którego elity nie były w stanie przeprowadzić reform ustrojowych ani obronić suwerenności. Okres po 1763 roku stanowił zapowiedź dalszego osłabienia państwa, które w ciągu kilkudziesięciu lat doprowadziło do jego rozbiorów.
