Poszukiwany półtalar Stanisława Augusta Poniatowskiego z 1778 roku, wybity w mennicy warszawskiej, z inicjałami Efraima Brenna.
Nominał ten, emitowany w stosunkowo niewielkich nakładach, stanowi dziś trudniejszą do zdobycia pozycję w kolekcjach SAP. Rocznik 1778, z nakładem 21.118 sztuk, należy do bardziej cenionych i poszukiwanych w serii.
Awers przedstawia popiersie króla w prawo, w wieńcu laurowym, z legendą STANISLAUS AUGUSTUS D.G. REX POL. M.D. LIT.. Rewers ukazuje pięciopolową tarczę herbową pod koroną, otoczoną wieńcem laurowo-dębowym, z napisami COLONIEN 1778 XX EX MARCA PURA oraz inicjałami E.B. – Efraima Brenna, ówczesnego mincmistrza mennicy warszawskiej.
Egzemplarz zachowany w ładnym stanie, z wyraźnym detalem portretu króla oraz czytelnym herbem na rewersie. Moneta z przyjemną patyną, która równomiernie pokrywa całość, podkreślając relief przedstawienia.
Rzadziej oferowany półtalar Stanisława Augusta Poniatowskiego z menniczej emisji 1778 roku. Poszukiwany nominał w kolekcjach monet królewskich, szczególnie atrakcyjny dla zbieraczy monet SAP.
Awers: głowa króla w prawo
STANISLAUS AUGUSTUS D G REX POL M D LIT
Rewers: ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa, z herbem Ciołek w środku, całość otoczona wieńcem z liści palmowych i dębowych, u dołu Order Orła Białego z inicjałami E-B Efraima Brenna
XX EX MARCA PURA COLONIEN
Średnica 34 mm, waga 13.88 g
W ciągu dwóch pierwszych lat panowania Stanisława Augusta działały mennice miejskie w Gdańsku i w Toruniu (1765 i 1766). Miasta te zostały jednak zmuszone do ich zamknięcia. Król zamierzał bowiem wyjść z chaosu monetarnego pozostawionego po czasach saskich i wprowadzić nowy system pieniężny. Jego podstawę miał stanowić dukat niderlandzki oraz talar bity z grzywny kolońskiej (czystego srebra) w liczbie 10 sztuk. Reforma weszła w życie w roku 1766. W obiegu pieniężnym Rzeczypospolitej znalazły się monety piękne i pełnowartościowe: dukaty, talary, złotówki, grosze oraz ich frakcje i wielokrotności. Fakt iż były to monety pełnowartościowe spowodował ich ściąganie z rynku i przetapiane na monety pruskie niższej próby. Z tego powodu dwukrotnie poprawiano system monetarny, m. in. zmieniając stopę menniczą (1787 i 1794). W okresie panowania Stanisława Augusta pracowały dwie mennice państwowe: krakowska i warszawska.
W okresie panowania Stanisława Augusta mennica warszawska biła talary według trzech różnych ordynacji menniczych. System monetarny wprowadzony w roku 1766 ustalał produkcję 10 talarów z jednej grzywny kolońskiej czystego srebra (233,8123 g). Miały one wartość 8 złotych. Były bite ze srebra próby XIII 1/3 łuta. Ważyły 28,057 g i zawierały 23,381 g czystego kruszcu. Analogicznie, półtalary bite również ze srebra XIII 1/3 – łutowego, ważyły 14,028 g i zawierały 11,690 g czystego srebra. Szybo okazało się, że monety emitowane przez mennicę warszawską zgodne z tym standardem są zbyt dobre. Były masowo ściągane z rynku i wywożone zagranicę, a następnie przebijane na znacznie gorsze pod względem zawartości srebra talary pruskie. Polskie władze mennicze zareagowały w roku 1787 obniżając standard talarów i półtalarów. Obecnie miały one być bite ze srebra XIII-łutowego, miały ważyć 27,570 g (półtalary – 13,785 g) i zawierać 22,401 czystego srebra (półtalary – 11,200 g). Kierunek reformy był właściwy. Głębokość zmian okazała się jednak niewystarczająca. Polskie talary nadal były lepsze od pruskich. Opisany wyżej proceder ściągania ich z rynku i przetapiania na monetę gorszej próby wciąż był opłacalny. Ostatnia reforma została wprowadzona w okresie powstania kościuszkowskiego. Talary z lat 1794 i 1795 miały już wartość 6 złotych. Były bite z XI-łutowego srebra, ważyły 24,148 g i zawierały 16,602 g czystego srebra. W systemie monetarnym z roku 1794 nie było już półtalarów. Zmiany okazały się właściwe. Ściąganie talarów z rynku i ich przebijanie na talary pruskie przestało się opłacać. Reforma okazała się jednak spóźniona. W roku 1795 państwo polskie przestało istnieć. Pod względem wartości artystycznych talary Stanisława Augusta należą do najpiękniejszych monet polskich. Ich projekty były przygotowywane i realizowane przez najwybitniejszych rytowników epoki stanisławowskiej. Od roku 1766 rytownikiem stempli w mennicy warszawskiej był Jan Filip Holzhaeusser (zm. 1792).
