Bardzo rzadki medal koronacyjny cara Aleksandra III Romanowa i jego żony, Marii Fiodorowny.
Jedna z najbardziej prestiżowych i rzadkich emisji rosyjskiego medalierstwa XIX wieku, szczególnie w złocie.
Koronacja Aleksandra III odbyła się 27 maja 1883 roku w Moskwie, w Soborze Zaśnięcia Matki Bożej na Kremlu. Było to miejsce o symbolicznym znaczeniu, gdzie od XV wieku tradycyjnie koronowano carów Rosji. Uroczystość miała wyjątkowy charakter, odbywała się dwa lata po zamachu na jego ojca Aleksandra II. Nowy car poprzez bogatą ceremonię chciał podkreślić legitymację swojej władzy, przywiązanie do prawosławia i ciągłość dynastii Romanowów.
Aleksander III zapisał się w historii jako władca o poglądach konserwatywnych i nacjonalistycznych, odrzucający liberalne reformy ojca i konsekwentnie wzmacniający autokrację. Medal koronacyjny pełnił więc rolę propagandową, ukazując parę cesarską jako „namaszczonych przez Boga” obrońców imperium.
Odmiana z inicjałami А.Г.Г.Р. na odcięciu szyi cara należy do autorstwa Авнера Гиршевича Грилихеса, jednego z najwybitniejszych rosyjskich medalierów epoki. Jego dzieła wyróżniały się doskonałością portretu i klasyczną elegancją, a medal koronacyjny zaliczany jest do najbardziej znanych.
Medal miał charakter prestiżowy i pamiątkowy. Wręczano go wybranym dostojnikom, uczestnikom uroczystości oraz przeznaczano do celów reprezentacyjnych w Imperium Rosyjskim.
Historia tego egzemplarza jest równie interesująca. W latach 90. XX wieku został przekazany na sprzedaż przez starszą kobietę, która pragnęła w ten sposób odkupić winy związane ze swoją działalnością w latach 1939–1945. Dochód ze sprzedaży przeznaczono na pomoc dzieciom. Wraz z medalem oddano około 3 kg złotych monet i biżuterii. Niestety, na pewnym etapie medal trafił do jubilera, który sprawdzając próbę kruszcu uszkodził rant poprzez nacięcie, szczęśliwie nie naruszając samego reliefu.
Mimo tego mankamentu medal zachował doskonałą prezencję. Detal jest wyraźny, tło zachowało naturalne medalowe lustro, a powierzchnię pokrywa wieloletnia patyna.
Medal o ogromnej wartości historycznej i kolekcjonerskiej, wystawiony z niewielkim narzutem ponad wartość złota. Rzadkość, której nie można przeoczyć.
Awers: portrety cara Aleksandra III i Marii Fiodorowny w profilu w prawo, na odcięciu szyi cara sygnatura А.Г.Г.Р., niżej napis КОРОНОВАНЫ ВЪ МОСКВѢ / ВЪ 1883 Г.
ИМПЕРАТОРЪ АЛЕКСАНДРЪ III И ИМПЕРАТРИЦА МАРИѦ ΘЕОДОРОВНА
Rewers: majestatyczny dwugłowy orzeł cesarski, symbol dynastii Romanowów, trzymający berło i jabłko, pod nim sygnatura А.Г.Г.Р.
СЪ НАМИ БОГЪ
Złoto, średnica 51 mm, waga 109,16 g
Koronacja Aleksandra III Romanowa i jego żony Marii Fiodorowny w 1883 roku była jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach XIX-wiecznej Rosji. Ceremonia odbyła się 27 maja w moskiewskim Soborze Zaśnięcia Matki Bożej na Kremlu – miejscu o wyjątkowym znaczeniu symbolicznym, gdzie od XV wieku koronowano carów. Dla Aleksandra III była to okazja do umocnienia autorytetu dynastii Romanowów po dramatycznej śmierci jego ojca, Aleksandra II, który padł ofiarą zamachu w 1881 roku. Nowy car poprzez wystawną uroczystość podkreślał ciągłość władzy, ścisłe związki z Cerkwią prawosławną i boskie namaszczenie władzy monarszej.
Aleksander III uchodził za władcę o poglądach konserwatywnych i nacjonalistycznych. Odrzucił liberalne reformy ojca, wzmacniał autokrację, scentralizowaną administrację i rusyfikację peryferyjnych regionów imperium. Jego polityka, określana mianem „kontrreform”, przyczyniła się do wzmocnienia caratu, ale też pogłębiła napięcia społeczne i narodowościowe. W polityce zagranicznej preferował ostrożność – nie angażował Rosji w wielkie konflikty, co zapewniło krajowi okres stabilizacji i rozwoju gospodarczego.
Medal koronacyjny z 1883 roku miał znaczenie nie tylko pamiątkowe, ale i propagandowe. Przedstawiał parę cesarską jako opatrznościowych władców, a monumentalny dwugłowy orzeł na rewersie symbolizował siłę i majestat państwa rosyjskiego. Odmiana wykonana przez medaliera Авнера Гиршевича Грилихеса (A. G. Griliches) wyróżniała się znakomitym portretem i klasyczną formą artystyczną. Egzemplarze w złocie były przeznaczone wyłącznie dla najwyższych dostojników państwowych, hierarchów cerkiewnych oraz do celów reprezentacyjnych w kontaktach międzynarodowych.
Dziś złote medale koronacyjne Aleksandra III należą do najrzadszych i najbardziej prestiżowych obiektów rosyjskiej numizmatyki XIX wieku. Ich znaczenie wykracza poza numizmatykę – są świadectwem epoki, w której monarchia Romanowów próbowała scalić ogromne imperium wokół idei autokracji, prawosławia i nacjonalizmu.
