Bardzo rzadki i pożądany dukat nyski biskupa Baltazar von Promnitz.
W 1515 roku cesarz Maksymilian nadał przywilej umożliwiający Nysie bicie monet ze złota, co miało istotny wpływ na funkcjonowanie tej mennicy. Od tego momentu, oprócz emisji srebrnych monet, w tym groszy, przez cały XVI wiek rozpoczęto regularną produkcję złotych dukatów i ich odmian. Stało się to możliwe dzięki łatwiejszemu dostępowi do złota wydobywanego w pobliskich kopalniach w Zlatych Horach. Wcześniej z tego surowca wybito jedynie pojedynczy dukat księcia opawskiego Przemka.
Już przed formalnym nadaniem cesarskiego przywileju, biskup Jan Turzo (1506–1520) rozpoczął emisję dukatów, pierwsze pojawiły się w 1513 roku, a kolejne w roku 1520. Monety te przedstawiały herb biskupi oraz wizerunek św. Jana, a w otoku umieszczono napis MUNUS CESAR MAXIMILIANI, odnoszący się do cesarskiego nadania.
Zainicjowaną przez Turzona tradycję kontynuowali kolejni biskupi wrocławscy, Jakub von Salza (1521–1539), Baltazar von Promnitz (1539–1562), Kasper von Logau (1562–1571), Marcin Gertsmann (1574–1585), Andrzej von Jerin (1585–1596) oraz Jan VI von Sitsch (1601–1608). Wszyscy emitowali w mennicy nyskiej dukaty o podobnych parametrach, zarówno pod względem wagi, jak i średnicy.
Egzemplarz połyskowy, z dobrze zachowanymi szczegółami reliefu. W tle widoczne miejscowe przetarcia, jednak detale świętego i elementy herbu pozostają wyraźne.
Pozycja o dużej rzadkości, praktycznie niewystępująca na aukcjach. Dukat ten znany jest jedynie z pojedynczych notowań i stanowi wyjątkową okazję do pozyskania niezwykle cennego numizmatu ze śląskiego mennictwa XVI wieku. Zdecydowanie polecamy wymagającym kolekcjonerom monet złotych i śląskich!
Śląsk, Księstwo Nyskie Biskupów Wrocławskich, Baltazar von Promnitz (1539-1562), Dukat 1545, mennica Nysa
Awers: pod mitrą biskupią czteropolowa tarcza herbowa
BALTASAR*D*G*EPISCO*WRATI*1545
Rewers: stojąca postać św. Jana Chrzciciela w nimbie, w wielbłądziej szacie, Święty trzyma w rękach Baranka Bożego
*MVNVS*-*-*CESAR*MAXIMILIANI*
Złoto, średnica 23 mm, waga 3.52 g
Baltazar von Promnitz sprawował urząd biskupa wrocławskiego w latach 1541–1562, obejmując diecezję w okresie napięć wywołanych przez reformację i rosnące wpływy protestantyzmu na Śląsku. Jego rządy przypadły na czas, gdy Kościół katolicki podejmował próby przeciwdziałania nowym nurtom religijnym, jednak sam Baltazar znany był raczej z umiarkowanego podejścia, zachowując dystans wobec ostrych działań represyjnych.
Pochodził ze śląskiej rodziny szlacheckiej Promnitzów, która miała duże znaczenie i wpływy na Górnym Śląsku. Jako biskup kontynuował menniczą politykę swoich poprzedników, w mennicy w Nysie, oprócz srebrnych groszy i talarów, kontynuowano bicie złotych dukatów według wzoru ustanowionego jeszcze przez biskupa Jana Turzona. Monety z tego okresu zachowywały jednolitą formę, masę i średnicę, a ich ikonografia pozostawała zgodna z wcześniejszą tradycją, przedstawiano na nich herb biskupi oraz wyobrażenie św. Jana Chrzciciela.
Rządy Baltazara von Promnitza nie zapisały się szczególnie spektakularnymi reformami ani konfliktami, ale jego obecność na urzędzie zapewniła ciągłość funkcjonowania diecezji w trudnym czasie przełomu religijnego. Był to czas, gdy Kościół wrocławski szukał równowagi między presją cesarską, a wewnętrznymi potrzebami zachowania integralności katolickiej wspólnoty na Śląsku.
