Prawdziwa rzadkość! Bilet Kościuszkowski wydrukowany na papierze z filigranami ekstremalnie rzadko spotykanej firmy A.D.SCHUT & C.
Cytując za Czesławem Miłczakiem "Banknoty Insurekcji Kościuszkowskiej ze znakami wodnymi (filigranami) firm niderlandzkich: Jan Kool & C. oraz A.D.SCHUT & C. spotyka się niezmiernie rzadko - są to przeważnie banknoty 5-złotowe. Odczytanie tych znaków (inskrypcji) jest utrudnione, ponieważ często znajdują się one na granicy rozcięcia banknotów"
Nie inaczej jest w oferowanym przypadku, gdzie fragmenty napisowe filigranu widoczne są na krawędzi pola banknotu. Oferowany egzemplarz to nominał 50-złotowy i według naszych obserwacji, to właśnie na tym nominale możemy spotkać znak wodny A.D.SCHUT & C., a na 5-złotowym Jan Kool & C.
Oferowany banknot w slabie PMG z oceną PMG 15.
Jest to drugi egzemplarz jaki gości na naszych aukcjach. Analogicznie zachowany, ale z dopiskiem NET i ze słabiej czytelnym fragmentem znaku wodnego został sprzedany na naszej XII Aukcji Premium za 14 875 złotych.
Egzemplarz naturalny, dobrze wybarwiony z pięknie zachowaną czerwoną barwą druku. Suche stemple czytelne, przyjemnie wypukłe. Przyznana nota surowa. Pole banknotu nie wykazuje dużej ilości złamań, a linie złamań nie noszą widocznych wytarć farby. Krawędzie poprawne, jedynie miejscowo nierówne i skaleczone. Drobny prześwit w polu banknotu.
Oferowany banknot, to drugi oferowany egzemplarz z "wyłapanym" niezmiernie rzadkim filigranem A.D.SCHUT & C., ale naturalnie nie można wykluczyć, że w przeszłości takie egzemplarze były notowane, ale nie zostały opisane przez oferowane je domy aukcyjne. Świadomość w środowisku kolekcjonerów polskiego pieniądza papierowego o rzadkich filigranach panuje od dobrych kilku lat, pomimo to nadal nie doczekaliśmy się więcej niż dwóch notowań. Od dawna zwracamy uwagę na filigrany i według nas, bazując na rozmowach z zaawansowanymi kolekcjonerami biletów Kościuszkowskich znanych w prywatnych zbiorach jest nie więcej niż 5 egzemplarzy, które możemy zlokalizować po prywatnych kolekcjach.
Bilet Kościuszkowski stanowiący przedmiot licytacji docenią przede wszystkich wytrwani kolekcjonerzy z wieloletnim stażem, ale przy ogromnej popularności biletów Kościuszkowskich liczymy, że młodsi stażem kolekcjonerzy również docenią wystąpienie biletu z tak ekstremalnie rzadkim filigranem. Pozycja nietuzinkowa, absolutna rzadkość, której okazja do zakupu może się długo nie powtórzyć.
Na ziemiach polskich wprowadzenie do obiegu pieniądza papierowego było związane z wydatkami związanymi z wybuchem Insurekcji Kościuszkowskiej. Jego emitentem została Dyrekcja Biletów Skarbowych powołana przez Radę Najwyższą Narodową. Pod względem wartości bilety skarbowe zrównano z monetą. Zobowiązania wobec Skarbu Państwa można było spłacać maksymalnie w 50% w pieniądzu papierowym, a pozostałą część monetami. Warunek ten spowodował jego negatywny odbiór przez społeczeństwo. W przyszłości wykupienie biletów skarbowych miało być sfinansowane z dóbr narodowych. Za fałszowanie pieniędzy papierowych przewidywano karę śmierci oraz konfiskatę całego majątku sprawcy. 29 września 1794 roku w celu wzmocnienia zaufania do biletów skarbowych Rada Najwyższa Narodowa zezwoliła na regulowanie całej kwoty w papierowych groszach i złotych. W związku z niepowodzeniami powstania malało zaufanie społeczne do pieniądza papierowego. Ludność wolała przyjmować w rozliczeniach pieniądz kruszcowy. Zasięg emisji pierwszych polskich pieniędzy papierowych był niewielki – na szeroką skalę zostały wprowadzone jedynie w Warszawie. Po zdobyciu stolicy 6 listopada 1794 roku w rękach ludności pozostały bilety wszystkich nominałów na łączną kwotę 7,8 miliona złotych polskich.
8 czerwca 1794 roku Rada Najwyższa Narodowa uchwaliła powołanie instytucji emisyjnej – Dyrekcji Biletów Skarbowych oraz wprowadzenie biletów skarbowych o nominałach: 5, 10, 25, 50, 100, 500 i 1000 złotych polskich. Bilety skarbowe z datą emisji 8 czerwca 1794 roku są do siebie bardzo podobne. Są to jednostronne druki w formie stojącego prostokąta różniące się jedynie kolorystyką i detalem w ramce. Każdy z nominałów był odręcznie numerowany i podpisywany przez dwóch lub trzech przedstawicieli Dyrekcji Biletów Skarbowych. Dodatkowo na każdym z biletów znajduje się sucha pieczęć Dyrekcji Biletów Skarbowych.
Po wydrukowaniu pieniądze papierowe o jednakowym nominale były ze sobą zszywane w formie oprawionej w płótno „książeczki”. W chwili wprowadzania do obiegu były ręcznie z nich wycinane przez co bilety o jednym nominale różnią się wymiarami oraz kształtem górnej krawędzi. Pozostała w „książeczce” część oraz wpuszczony do obiegu walor mają ten sam numer.
Źródło zdjęcia "A.D.SCHUT & C" to Cz. Miłczak, Banknoty polskie i wzory, tom I, wyd. 2023, str. 63
format_quoteBilety skarbowe insurekcji wydrukowano na gatunkowym żeberkowym papierze czerpanym pochodzącym z papierni niderlandzkich. Z nich najważniejsze to: Pieter de Vries & Comp. (największy udział procentowy), J Honig & Zoonen oraz D & C Blauw. Z tego dla biletów o najwyższych nominałach: 100-1000 przeznaczono papier o większej gramaturze wykonany w wiodącej papierni "wielkiego Honiga" (J Honig & Zoonen). Należy zaznaczyć, że wszystkie bilety skarbowe wykonano na takim samym typie papieru (listowym) oznaczonym filigranem zawierającym róg pocztowy w ukoronowanej tarczy oraz firmę (nazwę) papierni. Niezmiernie rzadko spotyka się bilety skarbowe (jak dotąd jedynie te o nominałach 5 i 50 zł) wydrukowane na papierze powstałym w innych manufakturach, charakteryzujące się odmiennym filigranem. W ich obrębie papiernia AD Schut nie należy do najrzadziej reprezentowanych, ale niewątpliwie jest spotykana na bardzo nielicznych z wyprodukowanych biletów skarbowych o nominale 50 zł. Do chwili obecnej udało mi się dotrzeć jedynie do 8 takich biletów o nominale 50 zł z obecnym na nich filigranem pomocniczym (jak na oferowanym egzemplarzu) zawierających inskrypcję z nazwę papierni, co dobrze obrazuje skalę rzadkości.format_quote
